Ulteriuras publicaziuns

Materialias da l’IDRG han pussibilità ulteriuras publicaziuns

Andrea Schorta (ed.), Rechtsquellen des Kantons Graubünden. Serie B - Dorfordnungen, Band 2 - Tschantamaints d’Engiadin’ota, da Bravuogn e Filisur (Chur 1969)

Quel tom cuntegna tut ils tschentaments vegls da l’Engiadin’Ota e da las vischnancas da Bravuogn, Latsch e Filisur. Questa publicaziun «Tschantamaints d’Engiadin’Ota, da Bravuogn e Filisur» dad Andrea Schorta è ina contribuziun ordvart impurtanta per l’istorgia dal dretg, da la lingua e da la cultura da l’Engiadina.

L’ediziun preschenta cumpiglia ultra dals tschentaments vegls da l’Engiadin’Ota e da las vischnancas da Bravuogn, Latsch e Filisur, era ils tschentaments da Schlarigna, Bever e Madulain, cumparids gia pli baud en las Annalas da la Societad Retorumantscha.

Quel tom 2 includa damai il corpus cumplet dals tschentaments vegls da tut las vischnancas dal circul da l’Engiadin’Ota, da l’anteriur Cumön d’Engiadin’Ota.

Per raschuns linguisticas – las vischnancas da Bravuogn, Latsch e Filisur han gia da vegl ennà adina duvrà il puter – han ins integrà er ils tschentaments da quellas vischnancas en il tom 2.


Peter Egloff / Jon Mathieu (ed.): Register da la Crestomazia Retorumantscha (1986)

A l’ovra monumentala da 14 toms mancava in register cumplessiv. Sin iniziativa da la Societad Retorumantscha han Peter Egloff e Jon Mathieu elavurà in register che satisfa a las exigenzas scientificas e ch’è daventà indispensabel sco agid d’orientaziun en il labirint da la «Crestomazia». El cuntegna tranter auter ina survista sistematica dal cuntegn, indicaziuns davart l’istorgia da las ediziuns, in register principal (nums da persunas, lieus, chaussas), in register spezial (tips da paraulas tenor Aarne/Thompson e la «Enzyklopädie des Märchens», motivs da las ditgas, register dals incipits da las chanzuns e poesias) ed infurmaziuns davart las funtaunas e materialias (tranter auter register dals manuscrits cun indicaziun da lur lieu).

Alexi Decurtins: Namen und Übernamen der Bündner Oberländer (1989)

Questa publicaziun è la versiun stampada da la prelecziun da cumià da prof. Alexi Decurtins, che ha gì lieu ils 13 da zercladur 1988 a l’Universitad da Friburg.

(cumparì sco nr. 44, Neue Folge, en la retscha «Freiburger Universitätsreden»; Freiburg Schweiz 1989)

Cristian Collenberg (trad.): Die Jugendjahre des Johannes Barandun (2009)

Il cudesch da tempra autobiografica descriva il viadi aventurus d’in simpel giuvenot da Veulden tras l’Europa e l’Africa dal Nord. L’ovra da 300 paginas è vegnida translatada en tudestg da Cristian Collenberg e da Felix Giger sin iniziativa da Plasch Barandun. L’ediziun originala dal 1864 è daditg exausta, per quest motiv vegn ella agiuntada en furma digitala sin in DC.

Iso Albin / Cristian Collenberg: Rätoromanische Volkslieder aus der mündlichen Tradition (2011)

Questa publicaziun sa fatschenta cun in aspect da la cultura rumantscha populara e linguistica en il Grischun. I sa tracta dad in emprim pass sin via tar ina evaluaziun pli profunda dad ina vasta collecziun da documents davart las chanzuns popularas rumantschas, ch’è vegnida rimnada durant il segund terz dal 20avel tschientaner per incumbensa da la Societad svizra per etnologia. La finamira è adina stada da realisar ina publicaziun. Il material è dentant restà nunutilisà fin il cumenzament dal 21avel tschientaner en possess dal responsabel principal dal project, il romanist ed etnolog Alfons Maissen († 2003). Curt avant sia mort ha Maissen surdà il relasch a l’Institut dal DRG, cul giavisch a la Societad Retorumantscha da render accessibel il material e d’al evaluar.

(cumparì sco tom III en la retscha «Sprachen und Kulturen» da l’Academia svizra per scienzias moralas e socialas ASSMS; Berna 2011)

Reto Capeder / Lea Mani (red.): Andeer – Von Acla bis Zwölfihorn. Die Orts- und Flurnamen der Landeskarte Andeer 1:25’000 (2012)

Il cudesch preschenta ed explitgescha ils passa 500 nums da lieus e da cultira che cumparan sin la charta da swisstopo 1235 «Andeer 1:25’000». En questa ediziun communabla da la Lia Rumantscha e da l’Institut dal DRG pudais Vus leger, danunder che nums sco Crap da Schis, Gul u Runtgols derivan. Ideal per prender sin ina spassegiada.

Alexi Decurtins: Lexicon Romontsch Cumparativ (2012)

Vista panoramica dal romontsch
Il Lexicon Romontsch Cumparativ (sursilvan-tudestg) dad Alexi Decurtins enumerescha sin 1400 paginas ils chavazzins sursilvans, inditgescha la pronunzia, las differentas muntadas (cun exempels) e la derivanza dals singuls pleds. Plinavant vegnan inditgads sinonims e nudada la varianta dals singuls pleds per tut ils ulteriurs idioms rumantschs (Sutselva, Surmir, Engiadina) e medemamain la varianta dal talian e franzos. Ulteriuramain fa il lexicon la punt als dialects lumbards vischins (Grischun talian, Tessin, Valtlina), al tudestg (tudestg gualser, grischun e general), al ladin dolomitan ed al furlan inditgond la parentella ed il scomi. Glistas da nums locals e propris e tabellas da conjugaziun dals verbs sursilvans arrundeschan l’ovra.

Nadia Caduff Anrig / Violanta Spinas Bonifazi: Die Fototeca dal Dicziunari Rumantsch Grischun. Von der Archivschachtel zur digitalen Fototeca (Bern 2013)

En questa publicaziun preschentan Nadia Caduff Anrig e Violanta Spinas Bonifazi la Fototeca dal Dicziunari Rumantsch Grischun cun ses maletgs multifars e prezius. Las duas documentalistas dal DRG dilucideschan co che la Fototeca è naschida, tge dissegns e fotografias ch’ella cuntegna, da tge collecziuns oriundamain privatas che dissegns e fotografias derivan e co ch’il material è arrivà tar il DRG, co che quel è cataloghisà là e co che la publicitad ha access a la Fototeca. A moda impressiunanta demussan las auturas l’impurtanza da l’illustraziun, da la fotografia, ma era dal dissegn per il DRG. Quel era concepì a partir dal cumenzament sco lexicon da la lingua e cultura dal Grischun rumantsch ed ha adina duvrà maletgs dissegnads per explitgar e render vesaivels fatgs cumplexs u guaffens cumplitgads.